Η αρχειακή και εκπαιδευτική λειτουργία του ΕΚΟΜΕ

Σε προηγούμενη ευκαιρία είχαμε αναφερθεί στο ΕΚΟΜΕ, το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας, ως φορέα χρηματοδοτήσεων για την οπτικοακουστική παραγωγή στην Ελλάδα. Πράγματι, ειδικά τον καιρό της πανδημίας, το ΕΚΟΜΕ είναι ίσως η βασική πηγή χρηματοδότησης για νέες οπτικοακουστικές παραγωγές στη χώρα και εν πολλοίς, ο πυλώνας στήριξης του τομέα μας.

Όμως, σύμφωνα με την αποστολή του, το ΕΚΟΜΕ είναι επιφορτισμένο και με δυο ακόμα εξίσου σημαντικές λειτουργίες για την ανάπτυξη του οπτικοακουστικού τομέα της χώρας και την τροφοδοσία του με σημαντικούς πόρους. Το ΕΚΟΜΕ έχει λοιπόν την αρχειακή του λειτουργία, που έχει να κάνει με την ψηφιοποίηση και την διαφύλαξη της οπτικοακουστικής πολιτιστικής μας κληρονομίας και την εκπαιδευτική του λειτουργία, που ασχολείται με την κατάρτιση και υλοποίηση προγραμμάτων οπτικοακουστικής και ψηφιακής εκπαίδευσης.

Αρχειακή λειτουργία - ψηφιοποίηση

Το ΕΚΟΜΕ αναγνωρίζει ως μια από τις κεντρικές του αποστολές «τη διαφύλαξη, συντήρηση, τεκμηρίωση και αξιοποίηση του συνόλου του οπτικοακουστικού αποθέματος της Ελλάδας (κινηματογράφος, τηλεόραση, ραδιόφωνο, διαδίκτυο, νέα μέσα)». Στα πλαίσια αυτής της αποστολής του, το ΕΚΟΜΕ είναι επιφορτισμένο με τη δημιουργία δομών καταγραφής, διατήρησης και ψηφιοποίησης του οπτικοακουστικού υλικού που παράγεται στη χώρα. Παράλληλα, δημιουργεί συνεργασίες και αναπτύσσει διάλογο, με σκοπό «τη χάραξη μιας εθνικής πολιτικής για τη διάσωση και αξιοποίηση της οπτικοακουστικής κληρονομιάς, την ενίσχυση της ιστορικής μνήμης, του πολιτισμού και της επιστημονικής έρευνας». Είναι λοιπόν εμφανές ότι το ΕΚΟΜΕ έχει σαν αποστολή του να είναι μια «κιβωτός» της καλλιτεχνικής παραγωγής στην Ελλάδα, της ιστορίας της, αλλά και της σύγχρονης οπτικής της.

Υπό το ΕΚΟΜΕ λειτουργούν μια σειρά από δομές, που επιτελούν αυτή τη λειτουργία.

• Mητρώο Οπτικοακουστικών Αρχείων: Ένα μητρώο για όλα τα αρχεία δημόσιων και ιδιωτικών φορέων ή φυσικών και νομικών προσώπων στη χώρα που φιλοξενούν, κατέχουν ή εκμεταλλεύονται κάποιας μορφής οπτικοακουστικό υλικό. Στόχος της καταγραφής αυτής είναι ο συντονισμός των φορέων, η υποστήριξη των δράσεών τους, η διασύνδεσή τους και η παροχή διάφορων υπηρεσιών, όπως η καθιέρωση ενιαίων προτύπων και η συνεργασία στην ψηφιοποίηση και συντήρηση του πάσης φύσεως υλικού τους. Μερικά αρχεία δημοσίων φορέων, αλλά και ιδιωτών, ιδίως παλαιών κινηματογραφιστών και δημιουργών είναι παλαιότατα και σημαντικότατα για ιστορικούς και πολιτιστικούς λόγους.
• Εθνικός Κατάλογος Οπτικοακουστικών Έργων: Το ΕΚΟΜΕ συγκροτεί ενιαίο κατάλογο για το σύνολο της οπτικοακουστικής παραγωγής και κληρονομιάς της Ελλάδας. Αυτό σημαίνει για κάθε είδους οπτικοακουστικό έργο που έχει παραχθεί, παράγεται και που θα παραχθεί στη χώρα. Στον Κατάλογο δηλώνεται κάθε έργο, οι συντελεστές του, τα πνευματικά δικαιώματα που το συνοδεύουν, ο φορέας/αρχείο στον οποίο αυτό ανήκει ή φυλάσσεται, η φυσική κατάσταση στην οποία βρίσκεται, το αν έχει ψηφιοποιηθεί ή όχι.
• Εθνικό Αποθετήριο Οπτικοακουστικών Έργων: Σύμφωνα με την ισχύουσα διεθνή πρακτική και την ελληνική νομοθεσία, το Αποθετήριο προσφέρει τη δυνατότητα της θεσμικής διαφύλαξης, συντήρησης και τεκμηρίωσης του οπτικοακουστικού αποθέματος της χώρας. Το Εθνικό  Αποθετήριο γίνεται δέκτης όλων των έργων που ο νόμος υποχρεώνει να κατατεθούν, όπως ακριβώς ο νόμος υποχρεώνει να κατατεθούν αντίτυπα των βιβλίων που εκδίδονται στην Εθνική βιβλιοθήκη της Ελλάδας. Συγχρόνως, λειτουργεί ως δέκτης εθελοντικών καταθέσεων εκ μέρους των δικαιούχων έργων. Επιπλέον, το Αποθετήριο αρχειοθετεί, συντηρεί, ψηφιοποιεί και τεκμηριώνει τα οπτικοακουστικά έργα που συγκεντρώνονται κατ’ εφαρμογή της κατά το νόμο συλλεκτικής πολιτικής του ΕΚΟΜΕ.
• Κέντρο Συντήρησης και Ψηφιοποίησης: Το ΕΚΟΜΕ αναπτύσσει σύγχρονα εργαστήρια με τις απαιτούμενες υλικοτεχνικές υποδομές και συστήματα υψηλής χωρητικότητας για την αποθήκευση περιεχομένου τόσο σε φυσική, όσο και σε ψηφιακή μορφή. Οι δομές αυτές είναι ανοικτές σε συνεργασίες με τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, επιτρέπουν τη διατήρηση των πρωτότυπων, του ήδη ψηφιοποιημένου υλικού αλλά και την ψηφιοποίηση από αναλογικά μέσα. Βασικός στόχος του Κέντρου είναι να διασφαλίσει ότι, σταδιακά, θα μετατραπεί και θα φυλάσσεται σε ψηφιακή μορφή - στη μέγιστη δυνατή ανάλυση – το σύνολο του οπτικοακουστικού αποθέματος της χώρας.

Εκπαιδευτική λειτουργία

Η τρίτη σημαντική λειτουργία του ΕΚΟΜΕ είναι η προώθηση της οπτικοακουστικής και ψηφιακής εκπαίδευσης, καθώς και η ανάπτυξη Οπτικοακουστικής και Ψηφιακής Παιδείας στη χώρα.

Το ΕΚΟΜΕ εργάζεται για τη χάραξη μιας μακρόπνοης πολιτικής για την ενίσχυση της λειτουργίας των οπτικοακουστικών και ψηφιακών μέσων επικοινωνίας ως παιδευτικών μηχανισμών, αλλά και για την ενθάρρυνση της εκπαίδευσης στη χρήση, ερασιτεχνική και επαγγελματική των μέσων αυτών και στη δημιουργία οπτικοακουστικού και ψηφιακού περιεχομένου. Όπως το ίδιο δηλώνει «επιδιώκει να αποτελέσει σημείο καινοτομίας και μετάδοσης τεχνογνωσίας στον οπτικοακουστικό χώρο με γνώμονα τον πολίτη, τον επαγγελματία, τον ακαδημαϊκό, τον φοιτητή, τον εκπαιδευτικό, τα παιδιά και τους νέους».

Η οπτικοακουστική και ψηφιακή παιδεία συνιστούν θεμελιώδη στοιχεία της παιδείας στα Μέσα (media literacy), ενός συνόλου ικανοτήτων απαραίτητων για κάθε σημερινό άνθρωπο, που περιλαμβάνει:

• Το δικαίωμα της πρόσβασης στα παραδοσιακά και στα νέα μέσα επικοινωνίας μέσω κατάλληλης υποδομής.
• Την κατανόηση, ανάλυση και κριτική αξιολόγηση των μηνυμάτων των Μέσων και του περιεχομένου τους
• Tην δυνατότητα έκφρασης και δημιουργίας στα Μέσα, σε διαφορετικές πολυμεσικές πλατφόρμες, με κατάλληλες τεχνικές γνώσεις αλλά και καλλιέργεια αισθητικού προτύπου.
• Την εξοικείωση με όλα τα μέσα επικοινωνίας και τον οπτικοακουστικό πολιτισμό: τον Τύπο σε όλες τις μορφές του (ειδησεογραφική παιδεία), την τηλεόραση, το ραδιόφωνο και τις παρεμφερείς με αυτά συνδρομητικές ή μη υπηρεσίες (οπτικοακουστική παιδεία), τον κινηματογράφο (κινηματογραφική παιδεία), το διαδίκτυο και τις νέες τεχνολογίες (ψηφιακή παιδεία), τη διαφήμιση στα ΜΜΕ και την οπτική εμπορική επικοινωνία (εμπορική/διαφημιστική παιδεία), τα games, το animation, τις εφαρμογές εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας (VR, AR, MR) και οποιαδήποτε μορφή έκφρασης, επικοινωνίας και παραγωγής περιεχομένου που υπάρχει ή θα υπάρξει.

Στόχος όλων των δράσεων που υπάγονται στην εκπαιδευτική λειτουργία του Φορέα είναι το ΕΚΟΜΕ να παίξει τον ρόλο εθνικού συντονιστή στην πορεία της εξοικείωσης, της δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης όλων των πολιτών, αλλά ειδικά των μελλοντικών δημιουργών στον οπτικοακουστικό, κινηματογραφικό και ψηφιακό τομέα. Για την επίτευξη του σκοπού αυτού συνεργάζεται με οργανισμούς, φορείς, ακαδημαϊκά ιδρύματα, επαγγελματικές ενώσεις και κάθε ενδιαφερόμενο από τον χώρο των οπτικοακουστικών παραγωγών και των δημιουργικών βιομηχανιών κάθε είδους, της παιδείας και των ψηφιακών τεχνών.

Το ΕΚΟΜΕ λοιπόν, εκτός από την πολύ σημαντική και ζωογόνα για τον οπτικοακουστικό τομέα χρηματοδοτική του λειτουργία, καλείται να φροντίσει για την ύπαρξη, καταλογογράφηση, αρχειοθέτηση, μελέτη, συντήρηση και επιβίωση του αρχείου όλων των ελληνικών οπτικοακουστικών παραγωγών και παράλληλα, για την εκπαίδευση της επόμενης γενιάς Ελλήνων δημιουργών, τεχνικών και θεατών. Η δουλειά του είναι σημαντική σε κάθε ένα από αυτά τα πεδία και έτσι δημιουργεί τις βάσεις για την υγιή ανάπτυξη του οπτικοακουστικού και ψηφιακού τομέα στη χώρα!